หมวดหมู่: แก้ไอ ขับเสมหะ

Zizyiphus mauritiana Lamk.
RHAMNACEAE
ชื่ออื่น มะตัน

รูปลักษณะ
ไม้ยืนต้น สูง 5-10 เมตร ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปไข่แกมวงรี กว้าง 2-6 ซม. ยาว 3-8 ซม. ท้องใบจะมีขนสีน้ำตาลหรือขาว หลังใบสีเขียวเข้ม ดอกช่อ ออกเป็นกระจุกที่ซอกใบ กลีบดอกสีเขียวอ่อนหรือเหลืองอ่อน ผลเป็นผลสด รูปทรงกลม หรือรูปกระสวย เมื่อสุกสีเหลือง กินได้

สรรพคุณและส่วนที่นำมาใช้เป็นยา
ผลแห้งหรือใบ – ใช้ปิ้งไฟก่อนชงน้ำดื่ม แก้ไอ

Oroxylum indicum (Linn.) Kurz
BIGNONIACEAE
ชื่ออื่น มะลิดไม้ มะลิ้นไม้ ลิดไม้ ลิ้นฟ้า

รูปลักษณะ
ไม้ยืนต้น สูง 3-12 เมตร แตกกิ่งก้านเล็กน้อย ใบประกอบแบบขนนกสามชั้น ขนาดใหญ่ เรียงตรงข้าม รวมกันอยู่บริเวณปลายกิ่ง ใบย่อยรูปไข่แกมวงรี กว้าง 4-8 ซม. ยาว 6-12 ซม. ดอกช่อ ออกที่ปลายยอด ก้านช่อดอกยาว ดอกย่อยขนาดใหญ่กลีบดอกสีนวลแกมเขียวโคนกลีบเป็นหลอดสีม่วง หนาย่น บานกลางคืน ผลเป็นฝัก รูปดาบ เมื่อแก่จะแตก ภายในมีเมล็ดแบน สีขาว มีปีกบางโปร่งแสง

สรรพคุณและส่วนที่นำมาใช้เป็นยา
เมล็ด – ใช้เป็นยาแก้ไอขับเสมหะ ยาระบาย
ราก – เป็นยาบำรุงธาตุ แก้ท้องร่วง

Albizia myriophylla Benth.
FABACEAE
ชื่ออื่น ชะเอมป่า ตาลอ้อย ส้มป่อยหวาน อ้อยช้าง ย่านงาย

รูปลักษณะ
ไม้เถายืนต้น มีหนามตามลำต้นและกิ่งก้าน ใบประกอบแบบขนนกสองชั้น ยาว 10-15 ซม. โคนก้านใบป่องออก ใบย่อยรูปขอบขนานี่ ดอก ช่อ ออกที่ปลายกิ่ง ลักษณะเป็นพู่ กลีบดอกสีขาว กลิ่นหอม ผลเป็นฝัก สีเหลืองถึงน้ำตาล ตรงที่เป็นเมล็ดจะมีรอยนูนเห็นชัด

สรรพคุณและส่วนที่นำมาใช้เป็นยา
ราก – มีรสหวาน ใช้เป็นยาแก้ไอ กระหายน้ำ ยาระบาย
ผล – ขับเสมหะ
เนื้อไม้ – มีรสหวาน แก้โรคในคอ แก้ไอขับเสมหะ การศึกษาทางเคมีพบว่า สารที่ให้ความหวาน เป็นน้ำตาลกลูโคสและซูโครส